Thông tin chi tiết về bệnh sởi

Bệnh sởi là một trong những bệnh truyền nhiễm dễ lây lan và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Mặc dù hiện nay đã có vaccine phòng ngừa hiệu quả, nhưng bệnh sởi vẫn có thể bùng phát thành dịch ở những nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp hoặc khi hệ thống miễn dịch của cộng đồng chưa được bảo vệ đầy đủ.

Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực bệnh truyền nhiễm, tôi xin chia sẻ một cách chi tiết về bệnh sởi để giúp mọi người hiểu rõ hơn về căn bệnh này và cách phòng tránh, điều trị hiệu quả.

Bệnh sởi là gì?

Sởi là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus sởi (Measles virus) gây ra, lây lan qua đường hô hấp. Bệnh thường khởi phát với các triệu chứng giống cảm cúm, nhưng sau đó có sự xuất hiện của ban đỏ đặc trưng trên cơ thể. Sởi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm viêm phổi, viêm não và thậm chí tử vong, đặc biệt là ở trẻ em và người có hệ miễn dịch yếu.

Bệnh sởi không chỉ xảy ra ở trẻ em mà người lớn cũng có thể mắc bệnh nếu chưa được tiêm phòng hoặc chưa từng nhiễm bệnh. Tuy nhiên, trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn trên 20 tuổi có nguy cơ cao mắc phải bệnh này nếu không có miễn dịch.

Nguyên nhân gây bệnh sởi

Nguyên nhân gây bệnh sởi là một loại virus có tên là virus sởi, thuộc họ Paramyxoviridae. Virus này lây lan rất nhanh qua không khí và có thể tồn tại trong vài giờ sau khi một người bệnh ho hoặc hắt hơi. Người bệnh có thể truyền virus cho người khác ngay từ giai đoạn ủ bệnh, trước khi xuất hiện các triệu chứng rõ ràng.

Khi tiếp xúc với không khí hoặc các vật dụng bề mặt, virus có thể lây lan qua các giọt bắn từ đường hô hấp. Do vậy, những khu vực đông người như trường học, bệnh viện, công sở, nơi công cộng là những nơi dễ lây nhiễm virus sởi.

Triệu chứng bệnh sởi

Sởi thường có một quá trình phát triển với các triệu chứng điển hình. Các triệu chứng này giúp chúng ta nhận diện bệnh sớm và chủ động điều trị. Thông thường, bệnh sởi sẽ có ba giai đoạn chính:

1. Giai đoạn ủ bệnh

Giai đoạn này kéo dài từ 7 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc với virus. Trong thời gian này, người bệnh chưa có dấu hiệu rõ ràng nhưng đã có thể lây lan cho người khác. Vì vậy, bệnh sởi rất dễ lây lan mà không được phát hiện kịp thời.

2. Giai đoạn khởi phát

Giai đoạn này bắt đầu bằng các triệu chứng giống cảm cúm: sốt cao, ho khan, chảy nước mũi và đau họng. Một triệu chứng đặc trưng ở giai đoạn này là sự xuất hiện của các đốm Koplik, là những chấm trắng nhỏ, xuất hiện trong khoang miệng, thường ở niêm mạc má, gần răng hàm.

Các triệu chứng này kéo dài từ 2 đến 4 ngày và báo hiệu sự xuất hiện của ban đỏ trong giai đoạn tiếp theo.

3. Giai đoạn phát ban

Sau khoảng 3-4 ngày, người bệnh sẽ bắt đầu nổi ban đỏ, thường xuất hiện đầu tiên ở phía sau tai và lan dần ra mặt, cổ, ngực, bụng và cuối cùng là tay, chân. Ban có hình dạng sẩn (mẩn đỏ) và không ngứa. Ban sẽ tồn tại trong khoảng 3 đến 5 ngày trước khi mờ dần và để lại vết thâm.

Trong giai đoạn này, người bệnh có thể bị sốt cao và cảm giác mệt mỏi. Khi ban xuất hiện, sốt có thể giảm, nhưng người bệnh vẫn cần phải nghỉ ngơi và điều trị kịp thời để tránh biến chứng.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh sởi

Mặc dù bệnh sởi có thể tự khỏi trong nhiều trường hợp, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ở trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu.

Viêm tai giữa:

Một trong những biến chứng phổ biến của bệnh sởi là viêm tai giữa. Trẻ em thường dễ bị viêm tai giữa, dẫn đến đau tai, sốt cao và có thể gây ra các vấn đề về thính lực nếu không được điều trị kịp thời.

Viêm phổi:

Viêm phổi do sởi là biến chứng nặng và có thể gây tử vong. Virus sởi làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào phổi và gây viêm. Viêm phổi do sởi có thể gây khó thở, ho nhiều, và thiếu oxy, cần phải được điều trị bằng kháng sinh và hỗ trợ y tế.

Viêm não:

Một biến chứng cực kỳ nguy hiểm của bệnh sởi là viêm não, có thể gây ra các vấn đề về thần kinh, co giật và hôn mê. Đây là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở những người mắc sởi.

Tiêu chảy cấp:

Tiêu chảy là một biến chứng thường gặp ở trẻ em khi mắc sởi, có thể dẫn đến mất nước nhanh chóng, gây kiệt sức nếu không được bù nước đầy đủ.

Đối tượng dễ mắc bệnh sởi

Mọi người đều có thể mắc bệnh sởi nếu chưa có miễn dịch, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn:

• Trẻ em dưới 5 tuổi: Đây là nhóm dễ mắc bệnh nhất, đặc biệt là những trẻ chưa được tiêm phòng hoặc chưa tiêm đủ mũi vaccine sởi.

• Người lớn chưa tiêm vaccine hoặc chưa mắc bệnh sởi: Những người trong độ tuổi trưởng thành nhưng chưa tiêm phòng sẽ dễ dàng mắc sởi nếu tiếp xúc với nguồn bệnh.

• Người có hệ miễn dịch yếu: Bao gồm những người bị bệnh lý như HIV/AIDS, ung thư hoặc đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch. Nhóm này rất dễ mắc bệnh và đối mặt với biến chứng nghiêm trọng.

• Phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai nếu mắc sởi có thể đối mặt với nguy cơ sảy thai, sinh non hoặc thai nhi có thể gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Cách phòng ngừa bệnh sởi

Phòng ngừa bệnh sởi tốt nhất là tiêm vaccine sởi. Vaccine này rất hiệu quả trong việc tạo miễn dịch và giúp ngăn chặn sự lây lan của virus trong cộng đồng.

Tiêm vaccine:

• Mũi 1: Được tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi.

• Mũi 2: Nhắc lại khi trẻ được 18 tháng tuổi hoặc trong độ tuổi đi học.

Tiêm vaccine sởi không chỉ bảo vệ cho bản thân mà còn giúp ngăn ngừa bệnh lây lan ra cộng đồng, nhất là với những người không thể tiêm vì lý do y tế.

Cách ly người bệnh:

Khi có người mắc sởi, cần thực hiện cách ly ít nhất 4 ngày kể từ khi phát ban để tránh lây nhiễm cho những người xung quanh. Việc này rất quan trọng trong việc kiểm soát dịch bệnh.

Vệ sinh cá nhân:

Rửa tay thường xuyên với xà phòng, tránh tiếp xúc trực tiếp với người bệnh và sử dụng khẩu trang khi cần thiết là những biện pháp quan trọng để hạn chế sự lây lan của virus.

Điều trị bệnh sởi

Hiện nay, chưa có thuốc đặc hiệu điều trị sởi. Việc điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và giảm thiểu các biến chứng:

• Hạ sốt và giảm đau: Dùng thuốc hạ sốt như paracetamol (theo chỉ định của bác sĩ) để giảm sốt và đau.

• Bù nước: Uống đủ nước, bổ sung dung dịch điện giải (ORESOL) nếu có dấu hiệu mất nước.

• Chăm sóc tại nhà: Nghỉ ngơi và ăn uống đầy đủ dưỡng chất để tăng cường sức khỏe.

Trong trường hợp bệnh nhân có biểu hiện nặng (co giật, khó thở), cần đưa ngay đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.

Kết luận

Bệnh sởi có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, việc tiêm phòng vaccine là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh. Hãy đảm bảo rằng bạn và gia đình đã được tiêm phòng đầy đủ để bảo vệ sức khỏe cá nhân cũng như cộng đồng.

Nếu bạn hoặc con bạn có triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh sởi, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ y tế ngay để được tư vấn và điều trị đúng cách. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, và tiêm vaccine chính là giải pháp phòng ngừa tốt nhất.

Bài viết trên cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện về bệnh sởi, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng ngừa và điều trị. Hãy chia sẻ thông tin này để cùng nhau nâng cao nhận thức và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.